Hướng dẫn xử lý câu hỏi nhiều lựa chọn trong spss

Tùy theo mục đích nghiên cứu của đề tài, chúng ta sử dụng nhiều dạng câu hỏi khác nhau nhằm thu thập thông tin của đối tượng được khảo sát. Một dạng câu hỏi khá phổ biến hay được sử dụng đó là câu hỏi nhiều trả lời (còn gọi là câu hỏi nhiều lựa chọn).

Mã hóa câu hỏi này hơi phức tạp hơn so với các câu hỏi 1 trả lời. Nhiều bạn thắc mắc khi xem các hướng dẫn trên mạng, bài thì mã hóa theo con số giá trị, bài lại mã hóa theo dạng nhị phân 0 1, vậy dạng nào mới đúng.

Quay lại câu hỏi ban đầu, theo các tài liệu trên Internet, có bài thì mã hóa theo con số giá trị, bài lại mã hóa theo dạng nhị phân 0 1, vậy dạng nào mới đúng. Câu trả lời là dạng nào cũng đúng cả, kiểu mã hóa nào bạn thấy tiện lợi và dễ hiểu thì bạn cứ sử dụng. Cụ thể ở đây, câu 1 mình sẽ mã hóa theo con số giá trị, câu 2 mình mã hóa theo dạng nhị phân 0 1.

Tham khảo thêm các bài viết khác:

+ Hướng dẫn chạy hồi quy tuyến tính (regression analysis) trong SPSS

+ Hướng dẫn nhập và xuất dữ liệu từ excel vào spss

1. Cách mã hóa, nhập liệu cho câu hỏi có nhiều lựa chọn

Bài viết này có 2 điểm các bạn cần lưu ý:

Lưu ý 1: Có 2 cách mã hóa câu hỏi nhiều lựa chọn: dạng mã hóa theo con số giá trị và dạng mã hóa theo hệ nhị phân 0 1.

Lưu ý 2: Mã hóa dạng nhị phân 0 1, các bạn nên đặt tên biến là tên giá trị để bảng kết quả trực quan hơn.

Ví dụ về cách mã hóa câu hỏi có nhiều lựa chọn:

Với 1 câu hỏi có nhiều lựa chọn như sau

Nhập liệu spss

Dưới đây là bảng mã hóa trong SPSS cho 2 câu hỏi trên:

Nhập liệu spss

Câu số 1 có 7 lựa chọn trả lời, chúng ta sẽ tạo 7 câu hỏi nhỏ tương ứng: C1.1, C1.2... cho đến C1.7. Tương tự với câu số 2. Ô value các bạn nhập vào các lựa chọn trả lời của từng câu hỏi.

Nhập liệu spss

Mình có bảng nhập liệu như trong hình ở dưới (mình ví dụ 10 người):

 Nhập liệu spss

Nếu bạn không có nhiều kinh nghiệm trong việc làm bài trên phần mềm SPSS? Bạn cần đến dịch vụ phân tích định lượng để giúp mình xóa bỏ những rắc rối về lỗi gây ra khi không sử dụng thành thạo phần mềm này?

Khi gặp khó khăn về vấn đề phân tích kinh tế lượng hay gặp vấn đề về chạy SPSS, hãy nhớ đến Tổng đài tư vấn luận văn 1080, nơi giúp bạn giải quyết những khó khăn mà chúng tôi đã từng trải qua.

2. Các bước chạy thống kê tần số cho câu hỏi nhiều lựa chọn

Bước 1

Trước hết, cần định nghĩa biến tập hợp các câu hỏi con lại với nhau. Các bạn vào thẻ Analyze > Multiple Response > Define Variable Sets:

Nhập liệu spss

Bước 2:

Với câu 1 - mã hóa theo con số giá trị. Sau khi đưa các biến con qua mục Variable in Set, các bạn tích chọn vào mục Categories. Lúc này, 2 mục Range ... through ... sẽ sáng lên để bạn nhập dãy dữ liệu vào. Dãy dữ liệu của bạn đi từ 1 đến 7 (chính là 7 giá trị của biến), nên bạn sẽ điền giống như trong bảng sau, sau đó nhập Name + Label cho biến và nhấn nút Add:

Nhập liệu spss

Với câu 2 - mã hóa theo dạng nhị phân 0 1. Sau khi đưa các biến con qua mục Variable in Set, các bạn tích chọn vào mục Dichotomies. Lúc này, ô mục Counted value sẽ sáng lên để bạn nhập giá trị được đếm vào. Bạn muốn SPSS thống kê số người CÓ đi đến địa điểm đó, bạn nhập giá trị đếm là 1 (vì ban đầu bạn đặt giá trị: 0 - không đi, 1 - có đi, nên ở đây bạn sẽ phải nhập vào là 1), bạn muốn thống kê số người KHÔNG đi đến địa điểm đó, bạn nhập giá trị đếm là 0. Mình muốn thống kê số người CÓ ĐI, nên mình sẽ nhập vào là 1. Đặt tên cho Name + Label, sau đó nhấn Add:

Nhập liệu spss

Kết quả ở mục Multiple Response Sets sẽ có 2 biến mới được tạo ra như trong hình. Nhấn vào Close để đóng bảng.

Nhập liệu spss

Bước 3

Hoàn thành tới bước trên này coi như đã xong phần tạo biến, chúng ta đi vào phần thực hiện thống kê tần số. Vào thẻ Analyze > Multiple Response > Frequencies:

Nhập liệu spss

Đưa các biến mới tạo qua bên mục Table(s) for. Cụ thể trong trường hợp này là biến CAU1 và biến CAU2. Chọn OK:

Nhập liệu spss

Kết quả xuất ra sẽ có 2 bảng tần số như trong hình bên dưới. Cột Percent là thương số giữa số đáp án của giá trị với tổng số đáp án của tất cả các giá trị. Ví dụ: có 6 đáp án được đánh vào giá trị số 1 - iPhone, tổng số đáp án đánh vào tất cả các giá trị từ 1 đến 7 là 26 (do 1 người có thể chọn nhiều đáp án), khi đó phần trăm của giá trị iPhone là 6/26 = 23.1%. Tương tự cho các giá trị khác.

3. Cách đọc bảng kết quả câu hỏi sau khi mã hóa

Cột Percent of Cases là thương số giữa số đáp án của giá trị với tổng số người được khảo sát (mẫu nghiên cứu). Ví dụ: có 6 đáp án được đánh vào giá trị số 1 - iPhone, tổng số người tham gia khảo sát là 10, khi đó phần trăm của giá trị iPhone là 6/10 = 60%. Tương tự cho các giá trị khác.

Nhập liệu spss

Bảng kết quả của câu 1 nhìn có vẻ trực quan hơn vì các giá trị được liệt kê theo tên (iPhone, Samsung, Sony...). Trong khi đó bảng số 2 hơi khó đọc kết quả hơn và SPSS lấy tên biến chứ không lấy giá trị, đây là đặc trưng của kiểu mã hóa dạng 2. Do đó, nếu bạn chọn kiểu mã hóa 2, bạn nên đặt tên biến là tên giá trị. Dưới đây là bảng thống kê sau khi mình đổi tên biến câu 2 từ C2.1, C2.2, C2.3 sang tên giá trị:

Nhập liệu spss

Như vậy, mình đã hướng dẫn các bạn cách mã hóa, nhập liệu câu hỏi nhiều lựa chọn trong SPSS cũng như là cách chạy thống kê tần số cho dạng câu hỏi này.