Vì sao nói giáo dục là quốc sách hàng đầu?

Giáo dục luôn được coi là nền tảng của sự phát triển xã hội. Từ Việt Nam cho đến nhiều quốc gia trên thế giới, các chính phủ đều đặt giáo dục ở vị trí quốc sách hàng đầu. Vậy tại sao giáo dục lại giữ vai trò đặc biệt quan trọng như vậy? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những lý do cốt lõi, phân tích ý nghĩa của giáo dục đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và con người, đồng thời làm rõ vì sao giáo dục được coi là động lực then chốt của sự tiến bộ và thịnh vượng quốc gia

1. Vì sao nói giáo dục là quốc sách hàng đầu?

Trước tiên, chúng ta cần xác định thế nào là quốc sách hàng đầu. Quốc sách hàng đầu: là những chính sách trọng tâm có vai trò chính yếu của nhà nước, luôn dành được sự ưu tiên hàng đầu, quan tâm đặc biệt của nhà nước, được thể hiện qua một loạt các chính sách, các biện pháp và phạm vi thực hiện và nguồn ngân sách chi cho chính sách đó. Giáo dục đào tạo đóng vai trò quan trọng, là nhân tố chìa khóa, là động lực thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Không chỉ ở Việt Nam mà ở hầu hết các quốc gia khác trên thế giới, các chính phủ đều coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Vậy vì sao nói giáo dục là quốc sách hàng đầu? Vi sao giáo dục lại có tầm quan trọng đến chiến lược phát triển đất nước như vây?

– Thứ nhất: Giáo dục đào tạo là điều kiện tiên quyết góp phần phát triển kinh tế.

– Thứ hai: Giáo dục đào tạo góp phần ổn định chính trị xã hội.

– Thứ ba: trên hết giáo dục đào tạo góp phần nâng cao chỉ số phát triển con người

Vì sao nói giáo dục là quốc sách hàng đầu

2. Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống giáo dục

Một trong những chính sách giáo dục của nước ta được ghi nhận trong hiến pháp năm 1992 đó là: Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân về mục tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn giáo viên, quy chế thi cử và hệ thống văn bằng (Điều 36 Hiến pháp năm 1992). Hệ thống giáo dục quốc dân của một nước là toàn bộ các cơ quan chuyên trách việc giáo dục và đào tạo cho thanh thiếu niên và công dân của nước đó.

Những cơ quan này liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và cân đối trong hệ thống xã hội, được xây dựng theo những nguyên tắc nhất định về tổ chức giáo dục và đào tạo nhằm đảm bảo thực hiện được chính sách của quốc gia trong lĩnh vực giáo dục quốc dân. Việc thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân đã được ghi nhận trong các bản Hiến pháp của nước ta từ trước đến nay. Hiến pháp năm 1946 có quy định tại Điều 15 như sau: “trường tư được mở tự do và phải dạy theo chương trình Nhà nước”. Tại Điều 41 Hiến pháp năm 1980 có quy định: “sự nghiệp giáo dục do Nhà nước thống nhất quản lý”.

Có thể nhận thấy rằng: các bản Hiến pháp trước Hiến pháp năm 1992 không quy định cụ thể chính sách này của Nhà nước. Thế nhưng, đến Hiến pháp năm 1992 thì chính sách này đã được ghi nhận một cách cụ thể hơn, đầy đủ hơn về những vấn đề cần phải quản lý thống nhất như mực tiêu, chương trình, nội dung , kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn giáo viên, quy chế thi cử, hệ thống văn bằng. Những vấn đề này đã được cụ thể hóa ở Luật giáo dục 2005 và các văn bản pháp quy khác.

Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống giáo dục

3. Nhà nước đảm bảo phát triển cân đối hệ thống giáo dục.

Hệ thống giáo dục là một thể thống nhất gồm các bậc học từ mầm non đến sau đại học, với nhiều loại hình như quốc lập, dân lập, bán công, dạy nghề… Sự phát triển cân đối hệ thống giáo dục có ý nghĩa chiến lược, bảo đảm sự hài hòa giữa các cấp học, phù hợp với tiến trình phát triển của con người.

Hiến pháp 1992 đã quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc phát triển đồng bộ các bậc học, bởi giáo dục là nền tảng hình thành nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân.

Trong đó, giáo dục mầm non giữ vai trò đặc biệt quan trọng khi đặt nền móng đầu tiên cho tính cách, nhận thức xã hội và kỹ năng ứng xử của trẻ. Giáo dục phổ thông tiếp tục trang bị kiến thức cơ bản, định hướng tương lai cho học sinh; còn giáo dục đại học và sau đại học cung cấp kiến thức chuyên ngành, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ lao động sản xuất và xây dựng đất nước.

Như vậy, mỗi cấp học đều có vai trò riêng nhưng gắn kết chặt chẽ trong tổng thể. Việc phát triển cân đối hệ thống giáo dục là chính sách đúng đắn, cần thiết để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện của đất nước.

Xem thêm: Quản lý nhà nước về giáo dục: Thách thức & giải pháp

4. Giáo dục là sự nghiệp toàn dân

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi giáo dục là nhiệm vụ trọng yếu, bởi “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Ngay sau Cách mạng tháng Tám, Người xác định chống nạn dốt là vấn đề cấp bách hàng đầu, gắn liền với sự phát triển kinh tế và văn hóa đất nước.

Muốn đưa dân tộc thoát khỏi lạc hậu, phải nhận thức đúng vai trò của giáo dục, coi đó là sự nghiệp của toàn Đảng và toàn dân. Giáo dục không chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước mà còn đòi hỏi sự tham gia của các đoàn thể, tổ chức xã hội, kinh tế, gia đình và cộng đồng.

Phát huy tư tưởng của Bác, Đảng và Nhà nước ta luôn đặt giáo dục ở vị trí hàng đầu, vừa ưu tiên đầu tư ngân sách, vừa khuyến khích xã hội hóa, đa dạng hóa các nguồn lực để phát triển giáo dục. Qua đó, xây dựng một cộng đồng trách nhiệm chung, tạo môi trường xã hội lành mạnh, thuận lợi cho sự nghiệp trồng người.

Giáo dục là sự nghiệp toàn dân

5. Ưu tiên phát triển giáo dục miền núi và các vùng khó khăn.

Nước ta có nhiều vùng miền núi, hải đảo với điều kiện giao thông khó khăn, kinh tế chậm phát triển, đời sống nhân dân còn thiếu thốn, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Vì vậy, để phát triển đồng bộ đất nước, Nhà nước cần ưu tiên chính sách cho các vùng này: xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống, miễn giảm học phí, cấp học bổng, đầu tư xây dựng trường lớp và trang thiết bị dạy học.

Đồng thời, cần có chế độ đãi ngộ đặc biệt cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục tại vùng khó khăn, thể hiện qua các nghị định, chính sách hỗ trợ. Những điều đó cho thấy giáo dục thực sự là quốc sách hàng đầu.

Bài viết này Luận Văn 1080 đã cung cấp cái nhìn khái quát về thực trạng giáo dục ở miền núi, vùng sâu vùng xa, đồng thời nhấn mạnh vai trò của các chính sách ưu tiên mà Nhà nước đang triển khai. Qua đó, có thể thấy giáo dục thực sự là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của đất nước.