Hàng hóa là gì? Phân tích mối quan hệ giữa hai thuộc tính

Khái niệm hàng hóa là gì? Hàng hóa là sản phẩm của lao động thông qua trao đổi, mua bán. Vậy mối quan hệ giữa 2 thuộc tính của hàng hóa là như thế nào? Cùng tìm hiểu về các Khái niệm hàng hóa là gì và mối quan hệ giữa 2 thuộc tính của hàng hóa trong bài viết sau đây:

1. Bản chất của hàng hóa

1.1. Khái niệm trước đây

• Hàng hóa là sản phẩm của lao động, có giá trị có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi hay buôn bán và được lưu thông trên thị trường, có sẵn trên thị trường. (Theo Wikipedia)
• Trong kinh tế chính trị Mác - Lênin: Hàng hóa là sản phẩm của lao động thông qua trao đổi, mua bán. Có 2 dạng: 
  • Dạng hữu hình: như sắt thép, gạo, củi, quyển sách, cái bút 
  • Dạng vô hình: như hàng hóa như sức lao động. 

=> C.Mác cho rằng hàng hóa trước là phải là đồ vật mang hình dạng, sau là có khả năng thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người nhờ vào chính các tính chất của nó.

• Yếu tố một đồ vật trở thành hàng hóa thì bản thân nó cần phải có:
  • Tính ích dụng đối với người dùng: hàng hóa phải có ích lợi, giá trị sử dụng thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người. Ví dụ: công dụng của một cái cốc là để uống nước nên giá trị sử dụng của nó là để uống nước
  • Giá trị kinh tế (chi phí lao động): hàng hóa phải có giá trị kinh tế, tức là được chi phí bởi lao động. Để sản xuất một hàng hóa, người sản xuất phải dùng đến lao động, năng lực và tài nguyên khác, do đó, sản phẩm đó có giá trị kinh tế.
  • Độ khan hiếm: hàng hóa phải có tính khan hiếm, tức là có sự hạn chế về số lượng, nguồn cung hoặc khả năng sản xuất. Nếu một sản phẩm có số lượng vô hạn hoặc có thể sản xuất dễ dàng, thì nó không được coi là hàng hóa.
• Ví dụ minh họa: các yếu tố cơ bản để một đồ vật trở thành hàng hóa là cây cà phê. 
  • Tính ích dụng: Cà phê có giá trị sử dụng như là một thức uống giúp giảm mệt mỏi, thư giãn và tăng cảnh giác. Do đó, cà phê có tính ích dụng và giá trị kinh tế, và được coi là một hàng hóa trao đổi trên thị trường.
  • Giá trị kinh tế: Cây cà phê là một sản phẩm của quá trình sản xuất thông qua lao động của người trồng và thu hoạch cà phê. Có sự chi phí về thời gian, sức lực và năng lượng của con người khi trồng và thu hoạch cà phê. Khi đưa ra thị trường để trao đổi, giá trị của hàng hóa cà phê thể hiện qua giá trị trao đổi hoặc giá cả của cà phê.
  • Độ khan hiếm: Tuy nhiên, giá trị của cà phê còn phụ thuộc vào tính khan hiếm của nó và nhu cầu của thị trường. Nếu sản lượng cà phê tăng, nguồn cung vượt quá nhu cầu, giá cả của cà phê sẽ giảm. Ngược lại, nếu mùa thu hoạch kém và nhu cầu tăng, giá cả của cà phê sẽ tăng lên.

1.2. Khái niệm hàng hóa ngày nay

• Theo Wikipedia, suy nghĩ về đời sống kinh tế đã thay đổi và phát triển, dẫn đến cách hiểu về hàng hóa không giống như cách mà các nhà kinh tế cổ điển đã xác định. Phạm trù hàng hóa bị mất đi ranh giới vật lý của đối tượng và tiến sát hơn đến phạm trù giá trị.
• Tiền, quyền sở hữu nói chung, cổ phiếu, sức lao động, quyền sở hữu trí tuệ nói riêng, v.v. được xem là hàng hóa trong khi chúng không nhất thiết có những yếu tố như trên.
• Hàng hóa được định nghĩa theo từng lĩnh vực khác nhau và có các đặc điểm và phạm vi khác nhau. Theo luật giao thông đường bộ, hàng hóa chỉ liên quan đến các vật phẩm được vận chuyển bằng phương tiện giao thông đường bộ, trong khi theo luật thương mại, hàng hóa bao gồm cả các loại động sản và những vật gắn liền với đất đai, và có tính chất rộng hơn.

2. Thuộc tính cơ bản của hàng hóa

2.1. Giá trị sử dụng (use-value)

• Đây là thuộc tính đánh giá khả năng của hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của con người. 
• Giá trị sử dụng được xác định bởi tính chất và tính năng của sản phẩm đó.
• Có thể là đồ dùng hằng ngày, thực phẩm, thuốc lá, sách báo, các loại dịch vụ và nhiều loại sản phẩm khác. Tùy vào mục đích sử dụng, giá trị sử dụng có thể khác nhau giữa các sản phẩm. 
• Ví dụ: như một chiếc ô tô có khả năng vận chuyển người và hàng hóa, hoặc một bức tranh có khả năng trang trí và làm đẹp cho không gian.

2.2. Giá trị hàng hóa (exchange-value)

• Đối với giá trị hàng hóa, đây là thuộc tính đánh giá giá trị của sản phẩm đó trong quá trình trao đổi, mua bán trên thị trường. 
• Giá trị hàng hóa phản ánh sự khan hiếm của sản phẩm đó, số lượng lao động và nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất hàng hóa, cũng như mức độ cạnh tranh trên thị trường. Do đó nó có thể thay đổi theo thời gian và tùy thuộc vào ngành nghề, mức độ cạnh tranh và xu hướng thị trường. 
• Ví dụ: giá trị hàng hóa của một chiếc điện thoại thông minh có thể khác nhau giữa các thương hiệu khác nhau hoặc giữa các phiên bản của cùng một thương hiệu, tùy thuộc vào các yếu tố như chất lượng, tính năng và thương hiệu.

3. Mối quan hệ giữa thuộc tính 

Hai thuộc tính của hàng hóa luôn có mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau, vừa thống nhất vừa mâu thuẫn với nhau. 

• Mặt thống nhất thể hiện ở chỗ: 
  • Hai thuộc tính cùng tồn tại trong một hàng hóa. Để được xem là hàng hóa, một vật phải đồng thời có đầy đủ cả hai thuộc tính này, nếu thiếu một trong hai thuộc tính đó sẽ không phải là hàng hóa. 
• Mặt mâu thuẫn thể hiện ở chỗ:
  • Giá trị của một hàng hóa không chỉ đơn giản là giá trị sử dụng của nó, mà giá trị của hàng hóa phụ thuộc vào mức độ lao động trừu tượng mà con người bỏ ra để sản xuất nó. 
  • Lao động trừu tượng là loại lao động mà con người bỏ ra để sản xuất hàng hóa mà không được trả lương thẳng từ chủ sở hữu. 
  • Thay vào đó, con người nhận được một khoản tiền lương từ chủ sở hữu để trang trải cuộc sống hàng ngày. => Do đó, giá trị của hàng hóa được xác định bởi lượng lao động trừu tượng mà con người bỏ ra để sản xuất nó.
  • Với tư cánh là giá trị sử dụng thì các hàng hóa không đồng nhất về chất. Giá trị sử dụng của các hàng hóa đa dạng và phụ thuộc vào mục đích sử dụng của chúng. 
  • Với tư cách là giá trị thì các hàng hóa lại đồng nhất về chất đều là kết quả của quá trình sản xuất và lao động của con người.
  • Ví dụ: một bức tranh có giá trị sử dụng là trang trí, thể hiện nghệ thuật, thẩm mỹ, nhưng giá trị của nó lại phụ thuộc vào sự đánh giá của thị trường và sự hiếm có của nó. Nếu tranh không được coi là một tác phẩm nghệ thuật quan trọng hoặc nếu nó được sản xuất hàng loạt thì giá trị của nó sẽ giảm xuống. Tranh cũng không đồng nhất về chất, vì chất liệu, màu sắc, kích thước, chủ đề và phong cách của tranh có thể khác nhau, tuy nhiên tất cả đều được tạo ra từ sự kết tinh của lao động và vật liệu trong quá trình sản xuất.. 
  • Tuy giá trị và giá trị sử dụng cùng tồn tại trong một hàng hóa nhưng quá trình thực hiện chúng lại tách rời nhau về cả mặt không gian và thời gian 
• Hai thuộc tính của hàng hoá là giá trị sử dụng và giá trị, đó không phải là do có hai thứ lao động khác nhau kết tinh trong hàng hoá, mà là do lao động để sản xuất hàng hoá có tính chất hai mặt. 
• Giá trị của hàng hoá: là lao động trừu tượng kết tinh trong hàng hoá, và đó là mặt chất của giá trị hàng hóa. 
• Giá trị là nội dung, cơ sở của giá trị trao đổi, và giá trị trao đổi là hình thức biểu hiện của giá trị ra bên ngoài. 
• Giá trị chính là biểu hiện mối quan hệ xã hội giữa những người sản xuất hàng hoá và là một phạm trù lịch sử, gắn liền với nền sản xuất hàng hóa. 
• Hàng hoá là sự thống nhất của hai thuộc tính giá trị và giá trị sử dụng, tuy nhiên nó là sự thống nhất của hai mặt đối lập. 
• Người sản xuất hàng hoá tạo ra giá trị sử dụng để đạt được mục đích giá trị, còn người mua quan tâm đến giá trị sử dụng để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của mình. 
• Tuy nhiên, để thực hiện giá trị sử dụng, trước tiên phải thực hiện giá trị của nó, nếu không sẽ không thực hiện được giá trị sử dụng.

Xem thêm:

>> Tiểu luận kinh tế chính trị

>> Tiểu luận kinh tế chính trị quy luật cạnh tranh

Trên đây là tất cá kiến thức để bạn có thể trả lời câu hỏi “ khái niệm hàng hóa là gì” và “Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa”. Chúc bạn học tập tốt!